Polaryzacja uwagi kluczem do koncentracji dziecka
Podczas gdy dzieckiem przed ukończeniem trzeciego roku życia kieruje nieświadome działanie absorbującego ducha, to po tym okresie następuje zwrot ku świadomemu zdobywaniu otoczenia i pojawia się faza twórczego udoskonalania oraz polaryzacji uwagi.
Jest to etap świadomego zdobywania wiedzy i poznawania samego siebie. Na ten etap Montessori kładła szczególny nacisk obmyślając pomoce pedagogiczne i przygotowując sytuacje do działań zgodnych z rytmem rozwojowym, związanych z procesem udoskonalania i uświadamiania sobie własnych możliwości. Przykładem mogą być pomoce do ćwiczeń zmysłów dostosowane zarówno do sprawności sensomotorycznej dziecka jak i potrzeb rozróżniania, porządkowania, klasyfikowania. Dają one możliwość świadomego odwołania się do swoich predyspozycji. W tej fazie zasadnicze znaczenie dla całego rozwoju osobowości ma uwrażliwienie na porządek, bo pozwala pojąć zasady ładu języka, społeczności, przedmiotów i postępowania. Porządek zewnętrzny ułatwia nabywanie takiegoż we własnym wnętrzu, dlatego konieczne staje się odpowiednio zorganizowane otoczenie. Otoczenie ma na celu ułatwienie zdobycia umiejętności koncentracji, a co za tym idzie polaryzacji uwagi.
Czym jest zatem POLARYZACJA UWAGI ?
Puzzle anatomiczne-polaryzacja uwagi
Polaryzacja uwagi to zjawisko głębokiego i długotrwałego zainteresowania jednym przedmiotem lub czynnością. Może ona spowodować wewnętrzną przemianę, kreować świat dziecka i porządkować jego ruchy, dziecko staje się spokojniejsze i inteligentniejsze. Jest to moment, w którym ustalają się pewne cechy na przykład cierpliwość, wytrwałość. Polaryzacja uwagi skłania dziecko do wnikliwej i wielokrotnie powtarzanej czynności. Powstaje w wyniku wolnych i dojrzałych decyzji, nie można jej dowolnie wymusić, wywołać ani wytworzyć. Koncentracja jest kluczem do zrozumienia pedagogiki Marii Montessori. Uważała, że koncentracja jest niezbędną umiejętnością życiową i stanowi punkt wyjścia dla procesów uczenia się. Podkreślała, że polaryzacja uwagi występuje tylko wtedy, gdy w procesie wychowania uwzględnione są potrzeby dziecka, gdy wykorzystuje się okresy szczególnej wrażliwości oraz gdy dziecko może działać w dobrze przygotowanym otoczenia i ma obok mądrego wychowawcę. Od czasu gdy u dziecka pojawi się polaryzacja uwagi, można zaobserwować u niego opisany przez Montessori trójfazowy cykl praccy. Faza przygotowawcza- faza ćwiczeń, w którym zajmuje się wyborem przedmiotu, faza wielkiej pracy, kiedy działa w wielkim skupieniu i oddaniu, faza końcowa, w której dokonuje odkryć, kontempluje własne dokonania i nawiązuje relacje z innymi ludźmi. W każdej z tych faz można zaobserwować odmienne stany emocjonalne, od pobudzenia i niepokoju poprzez zadowolenie do odprężenia. Jeżeli cykl pracy przebiega bez zakłóceń, to prowadzi do tak zwanej normalizacji. Powoduje ona, że praca, podejmowanie i rozwiązywanie problemów stają się dla dziecka potrzebą dającą radość i spokój, a stan normalizacji stanowi syntezę osobowości zarówno w rozwoju wewnętrznym jak i zewnętrznym. Dziecko znormalizowane potrafi żyć w harmonii z otoczeniem, przezwyciężać siebie, woli zajmować się absorbującym zadaniem niż siedzieć bezczynnie. Staje się ono otwarte nie tylko na swój rozwój, ale również widzi potrzeby innych. Polaryzacja uwagi, trójfazowy cykl aktywności i normalizacja to mechanizmy, które będą stanowiły czynnik przemian osobowości także w kolejnej fazie rozwoju.